Služba za mikrobiološku i drugu dijagnostiku (Referentna laboratorija za besnilo)

Šef Službe – Referentne laboratorije za besnilo: dr sc. med. Srđan Stankov

U Službi se obavljaju sledeći poslovi:

a. U laboratoriji za dijagnostiku besnila:

  • analiza i superanaliza na besnilo
  • lagerovanje sojeva virusa besnila
  • analiza potencije vakcine protiv besnila
  • analiza prisustva živog virusa u vakcini protiv besnila
  • proizvodnja složenih laboratorijskih i dijagnostičkih preparata

Šef Laboratorije za dijagnostiku besnila: Prof. dr Dušan Lalošević

Dijagnostika besnila i ispitivanje imuniteta protiv besnila

Radi dijagnostike besnila u okviru prevencije besnila u ljudi i domaćih životinja koje se nalaze u direktnom kontaktu sa čovekom obavljaju se sledeći poslovi:

  1. Analiza potencije humanog antirabijskog imunoglobulina
  2. Analiza titra antitela na besnilo
  3. Dijagnostika besnila u životinja koje su direktno nanele ozledu ili bile u direktnom kontaktu sa čovekom,
  4. Dijagnostika besnila u životinja koje nisu direktno nanele ozledu čoveku, a postoji klinička sumnja na besnilo ili epidemiološke indikacije,
  5. Testiranje prisustva virusa besnila u humanom materijalu kada postoje kliničke ili epidemiološke indikacije,
  6. Određivanje nivoa humoralnog imuniteta protiv besnila u krvnom serumu ljudi ili životinja imunizovanih protiv besnila.

Kod životinja koje su direktno nanele ozledu čoveku vrši hitna dijagnostika u svrhu određivanja konkretnih mera prevencije besnila u ozleđenih. Ova dijagnostika vrši se direktnom imunofluorescentnom (FAT) metodom koji se smatra za najpouzdaniji i najosetljiviji metod, pa je od strane SZO prihvaćen kao referentni metod, a njegovi rezultati se uzimaju kao relevantni za konkretnu procenu potrebnih profilaktičkih mera za ozleđenu osobu. Sistem izveštavanja o rezultatima FAT testa je prilagođen potrebi hitnog dostavljanja rezultata u nadležnu zdravstvenu ustanovu, odnosno pošiljaocu materijala. Kao potvrdni test koristi se izolacija virusa na miševima (biološki ogled), koji je nepogodan za hitnu dijagnostiku jer njegovo trajanje iznosi 28 dana, ali se eventualni izolat terenskog soja virusa može detaljno ispitati i time rekonstruisati mogući put prenošenja u konkretnom slučaju.

Kod životinja koje nisu direktno nanele ozledu čoveku vrši se dijagnostika u svrhu epidemiološkog praćenja zaraze kao i određivanja mera prevencije širenja besnila u okviru samog životinjskog rezervoara, zatim između različitih životinjskih vrsta kao i mera prevencije direktnog prenosa zaraze na čoveka.

Testiranje prisustva virusa besnila vrši se u humanom materijalu kada postoji klinička sumnja na postojanje humanih slučajeva besnila. Tehnike ispitivanja su i ovom slučaju FAT metod na uzorku kožne biopsije potiljačne regije, zatim izolacija virusa iz uzoraka telesnih tečnosti (biološki ogled), kao i određivanje nivoa antitela na besnilo u likvoru i krvnom serumu (metodom RFFIT). Navedene tehnike, uključujući i TFA test moguće je vršiti i na osnovu epidemioloških indikacija, npr. kod kadaverske transplantacije organa ukoliko postoji mogućnost da je donor mogao biti zaražen virusom besnila, a posebno u slučaju smrti usled akutnog encefalomijelitisa nejasne etiologije.

Određivanje nivoa humoralnog imuniteta – antitela protiv besnila u krvnom serumu pacijenata imunizovanih protiv besnila vrši se u sledećim slučajevima: a) kod pacijenata koji su primili kompletnu imunoprofilaksu posle ozlede od dokazano besne životinje, b) kod pacijenata koji su primili kompletnu imunoprofilaksu posle ozlede od životinje klinički sumnjive na besnilo, c) kod različitih stanja imunosupresije i d) kod preekspoziciono imunizovanih pacijenata. Određivanje nivoa humoralnog imuniteta vrši se referentnom metodom – neutralizacijom virusa besnila na kulturi ćelija (RFFIT).

U okviru Službe za mikrobiološku i drugu dijagnostiku vrši se i izvođenje kontrolnih testova za imunobiološke preparate koji se koriste u profilaksi besnila.

b. U laboratoriji za serološku dijagnostiku:

  • mikrobiološka i druga serološka dijagnostika

Usluge koje se obavljaju po posebnoj narudžbi pravnih lica ili pojedinaca nezavisno od sistema zdravstvenog osiguranja su sledeće:

  • Određivanje nivoa humoralnog imuniteta u životinja neutralizacijom virusa besnila na kulturi ćelija metodom FAVN,
  • Test indirektne imunoflurescencije za detekciju antitela na Toxocara canis, i
  • Testiranje antivirusnog efekta na kulturi ćelija na biosigurnosnom nivou 2.

Šef laboratorije za serološku dijagnostiku:

Master biolog Dragana Vujin

Cene usluga:
Br. NAZIV CENA din.
1. FAVN 4600.00
2. IFA test na toksokarijazu 1360.00
3. Test na antivirusno dejstvo 3630.00

c. U laboratoriji za kulturu ćelija:

  • održavanje i razmnožavanje kultura ćelija za potrebe Zavoda

Šef Laboratorije za kulturu ćelija: naučni saradnik, dr Verica Simin

d. U vivarijumu:

  • prijem i sekcija životinjskog materijala za dijagnostiku besnila
  • biološki ogledi na besnilo na laboratorijskim životinjama
  • vrši se uzgajanje laboratorijskih životinja za potrebe Zavoda

Šef vivarijuma: Dr sci. vet. med. Nemanja Obradović

U Službi za mikrobiološku i drugu dijagnostiku se obavljaju poslovi dezinfekcije, pranja i sterilizacije laboratorijskog posuđa i zakonom propisano uklanjanje biološkog materijala.

U Službi za mikrobiološku i drugu dijagnostiku se obavljaju i drugi poslovi koji u zakonom i drugim opštim aktima propisani za rad Referentne laboratorije za besnilo.